De oorsprong van de familie genealogie Oterdum/Amsweer van het geslacht Van der Laan.
Omstreeks 1640 jaar wordt in het dorpje Oterdum Evert Jans (van Oterdum) geboren en gedoopt[1]. Oterdum is een dorp dat is gelegen aan de dijk van de Dollard, in het westen begrensd door het dorp Heveskes, en in het oosten door de gemeentegrens met Termunten. Deze dorpen zijn gelegen geweest aan de Eems-Dollard kust. Door de industrialisatie zijn drie dorpen van de kaart geveegd, namelijk Weiwerd, Heveskes en Oterdum. Dit landelijke gebied is thans ingevuld door vele fabrieken. Van Evert Jans is niet veel te achterhalen. De reden hiervan is dat Oterdum in vroegere jaren geteisterd is door stormvloeden en oorlogsgeweld. Hierdoor zijn de kerkelijke archieven verloren gegaan. Wel staat vast dat Evert Jans van Oterdum omstreeks die tijd moet zijn gedoopt in Oterdum. Hij is de stamgrootvader van de familie Van der Laan De inwoners van het dorpje vinden voor het overgrote deel hun bestaan in de landbouw en veeteelt.

Evert Jans trouwt op 31 januari 1669[2] in het nabijgelegen dorp Weiwerd in de Nederlands Hervormde kerk met de 26 jarige Albertjen Wijrts (Eppens), gedoopt 24 april 1642 te Weiwerd[3], en gaat in Weiwerd wonen. Hij wordt vermeld in een boekwerkje over Weiwerd als zijnde dijkwerker. Hier is veel werk aan de winkel omdat deze kuststreek, ook wel Oosterhoek genoemd, vaak geteisterd wordt door stormvloeden die de lage dijken doen breken. Over deze materie bestaat veel literatuur. Het echtpaar blijft hun hele leven woonachtig in het dorp Weiwerd. Evert Jans komt te overlijden op 21 Augustus 1690[4] te Weiwerd en zal dan waarschijnlijk de leeftijd van 50 jaar hebben bereikt. Zijn echtgenote Albertien Wijrts van Weiwerd komt op 65 jarige leeftijd te overlijden op 18 december 1707[5] beiden zijn begraven op het kerkhof van Weiwerd, helaas is dit kerkhof gedeeltelijk geruimd in verband met de industrialisatie. Ook het pittoreske kerkje is verdwenen onder de slopershamer.

Echter het echtpaar heeft wel zorg gedragen voor een nageslacht, ze kregen 7 kinderen waarvan 5 jongens en 2 meisjes namelijk:
1. Jan Everts van Weiwerd gedoopt 16 januari 1670[6] te Weiwerd
2. Wijert Everts van Weiwerd gedoopt 25 februari 1672 te Weiwerd
3. Henrick Everts van Weiwerd gedoopt 19 juli 1674 te Weiwerd
4. Martien Everts van Weiwerd gedoopt 21 februari 1677 te Weiwerd
5. Barber Everts van Weiwerd gedoopt 31 augustus 1679 te Weiwerd, overleden 08 november 1682 te Weiwerd
6. Tidde Everts van Weiwerd gedoopt 30 april 1682, overleden 27 oktober 1682 te Weiwerd
7. Tidde Everts van Weiwerd gedoopt 28 oktober 1683 te Weiwerd

Van belang voor de genealogie van der Laan is het eerste kind namelijk Jan Everts van Weiwerd.

Jan Everts van Weiwerd wordt gedoopt op 16 januari 1670[7] te Weiwerd, hij huwt op 31 jarige leeftijd in de kerk van Weiwerd op 24 maart 1701 met Ave Sijerts van Weiwerd. Jan Everts van Weiwerd komt op 47 jarige leeftijd op 26 maart 1717 te overlijden in Weiwerd. Het overlijden van zijn echtgenote Ave is niet gevonden.

Dit echtpaar heeft in hun korte huwelijks periode nog 6 kinderen op de wereld gezet namelijk:

1. Stijntje Jans van Weiwerd gedoopt 29 januari 1702 te Weiwerd
2. Evert Jans van Weiwerd gedoopt 02 september 1703[8] te Weiwerd
3. Sijert Jans van Weiwerd gedoopt 04 januari 1705 te Weiwerd, overleden 04 januari 1750 te Weiwerd
4. Lammert Jans van Weiwerd gedoopt 26 mei 1709 te Weiwerd
5. Sijrt Jans van Weiwerd gedoopt 02 augustus 1711 te Weiwerd
6. Albertien Jans van Weiwerd gedoopt 19 februari 1713 te Weiwerd overleden 25 oktober 1717 (4 jaar oud)

Van belang voor de genealogie van der Laan is het 2e. kind namelijk Evert Jans van Weiwerd

Evert Jans van Weiwerd gedoopt op 2 september 1703[9] te Weiwerd, hij huwt op 28 jarige leeftijd op 11 november 1731 met Geeske Arents uit Termunten[10] die dan 30 jaar is. Haar ouders zijn Arent Thomas en Trijntje Haijek, dit zijn dan de bewoners van de Mensenborg in Termunten. Zij is aldaar gedoopt op 18 maart 1701[11].

Evert is destijds met zijn ouders verhuisd naar het dorpje Amsweer, daarna naar het gehucht  Tuikwerd[12] en vervolgens naar het dorp Amsweer. Hier hebben zijn ouders Jan Everts van Weiwerd en Ave Sijerts een vrij grote boerderij gekocht. Hier komen we later uitgebreid op terug.

Evert Jans van Weiwerd komt op 14 juni 1763 op 59 jarige leeftijd te overlijden in Amsweer, zijn echtgenote Geeske Arents van Termunten sterft op 85 jarige leeftijd te Farmsum op 16 april 1786, nadat ze voor de tweede maal in het huwelijk is getreden.
Kinderen uit dit huwelijk:
1. Jan Everts gedoopt 3 augustus 1732 te Amsweer, gehuwd op 36 jarige leeftijd op 9 april 1769 te Farmsum met Geertruid Lammers wonende te Amsweer, dochter van Berend Lammers en Anje Alefs. Uit dit huwelijk twee kinderen: Aaltjen Everts (1770-?) en Evert Everts (1770-?).
2. Arent Everts gedoopt 4 april 1734 te Amsweer[13] overleden vrijdag 28 juli 1809 te Appingedam oud 75 jaar en 3 maanden[14]. Hij is gehuwd op 3 juni 1759 te Heveskes[15], op 25 jarige leeftijd (1e. keer) met Hillechien Pieters van Weiwerd, 21 jaar, dochter van Pieter Tiddes en Lijsbeth Hilkes, geboren te Weiwerd op zondag 27 oktober 1737, overleden op donderdag 11 maart 1784 te Eelwerd op een leeftijd van 46 jaar en 4 maanden. Uit dit huwelijk worden 7 kinderen geboren.
Arent Everts is voor de 2e. keer gehuwd op 27 februari 1785 te Opwierde[16], op 50 jarige leeftijd met Grietje Tjaerts van Eelwerd (1748-1829), 37 jaar, gedoopt te Eelwerd op zondag 14 februari 1748, dochter van Tjaart Willems en Luktje Stoffers, overleden op maandag 24 december 1829, oud 81 jaar en 11 maanden. Ze is begraven in Appingedam. Uit dit huwelijk twee kinderen: Lukje Arents (1788-1877) en NN Arents (1791, doodgeboren, begraven in Opwierde[17]).
Dit echtpaar bestiert een boerderij annex gortmakerij op Eelwerd. Dit pand met landerijen moet later plaats maken voor het te graven Eemskanaal (zie boerderijenboek van Appingedam). Het eerste echtpaar heeft er voor zorg gedragen dat het geslacht Van der Laan in de huidige tijd nog bestaat.
3. Bonno Everts, gedoopt 12 januari 1738 te  Tuikwerd, overleden 28 september 1736 te  Tuikwerd, 4 maanden oud.
4. Bonno Everts gedoopt 12 januari 1738 te  Tuikwerd, gehuwd op 36 jarige leeftijd 24 oktober 1774 te Farmsum met Annigjen Hendriks wonende te Weiwerd. Dit echtpaar wordt later eigenaar van de boerderij op Amsweer en nemen in tegenstelling van de onder 2 genoemde Arent Everts niet de achternaam aan van der Laan, maar laat zich Amsinga (afkomstig van Amsweer) noemen.
5. Aafke Everts, gedoopt 7 februari 1740 te Amsweer. Gehuwd 1e keer op 21 jarige leeftijd op 31 maart 1761 te Farmsum met Focke Arents, wonende te Amsweer. Zij huwt voor de 2e keer op 36 jarige leeftijd (16 mei 1776 te Farmsum met Fokke Tjaipkes wonende te Noordbroek. Dit echtpaar heeft ook een boerderij op Amsweer, naast haar ouders (no. 63 en 64) beschreven in het boerderijenboek van Delfzijl. Deze boerderij staat momenteel nog in Amsweer en draagt de Focke Arents Heerd.

Vervolgens worden er nog een zoon Tonnijs Everts, gedoopt 17 november 1743 te Amsweer en een dochter Trijntje Everts gedoopt 29 mei 1746 te Amsweer en overleden op 19 maart 1751 te Amsweer op 4 jarige leeftijd. Van deze 2 kinderen is verder niets bekend, ook omdat Trijntje heel jong is overleden.

Uit deze gegevens blijkt dat de familie Van der Laan en de familie Amsinga allemaal boerderijen hebben gehad in Amsweer, Geefsweer en Eelwerd. De meeste van deze boerenplaatsen zijn in de loop van de jaren afgebroken.
Tot slot is vermeldenswaard de twee boerderijen boeken van Jan Evert Emmelkamp. Het boekwerk van Delfzijl bestaat zelfs uit 2 lijvige delen en een register met alle voorkomende namen.

In het boekwerk van Jan Evert Emmelkamp, ‘Boerderijen, Borgen en Buitenplaatsen, Steenfabrieken en Molens rond Delfzijl’, 2017, staat een omschrijving van de Amsweerster boerderij die het echtpaar Evert Jans van Weiwerd en Geeske Arents van Termunten gekocht hebben. De geschiedenis van deze boerderij wordt als volgt weer gegeven in genoemd boekwerk. Het voorgaande speelt zich allemaal af in de tijd dat Napoleon nog niet de Burgerlijke Stand heeft ingevoerd omstreeks de begin jaren 1800.

De verdwenen boerderij (nr. 63) te Amsweer
Deze heerd is tot 1987 een kerkenplaats geweest van de Nicolaikerk te Appingedam. In 1856, 1924 en 1935 vinden er een aantal vertimmeringen plaats. De schuur is omstreeks 1990 in gestort. Het woonhuis is dan al verdwenen (1960). Tegenwoordig staan er nog enkele muren en een schuurtje.

In 1628 zeggen de kerkvoogden van de kerk in Appingedam land op aan Goosen Willems te Amsweer en een heemstede [18] aldaar aan Meerten Cornelis. Van de eerst genoemde is verder niets bekend. Meerten Cornelis wordt in het verpondingsregister van 1630 vermeld met 22 grazen land (1 gras is een stuk land waarop een koe een jaar lang kan grazen) onder het schatregister van Farmsum. Daaronder valt ook Amsweer.

Volgens een ongedateerd briefje in het kerkenrekenboek van Farmsum huren de kinderen van ‘zalige Meerten tho Amsweer’ een stuk ‘kosterieland’, waarvan de grootte niet bekend is, voor 3 daalder en 10 stuiver per jaar. In een staatboek uit de 17de eeuw van de Damster kerk staat aangegeven, dat Claas Pieters in 1654 een heemstede met 16 grazen land te Amsweer in gebruik heeft voor 20 daalder. In 1659 is dat Jacob Cornelis. Op de lijst van de impost op het kapitaal uit 1670 staat Jacob Cornelis Bolte, die mogelijk een zoon van de vorige meier is. In de verponding van het kerspel Farmsum van 1694 heeft hij 15,5 grazen onder Farmsum (Amsweer) en 17 grazen onder Tuikwerd in gebruik. Het land onder Amsweer zal van de Damster kerk zijn geweest en het land onder Tuikwerd hoort stellig aan de kerk te Scheemda. Op 5 mei 1696 verkopen de kerkvoogden te Scheemda de eigendom in beklemrechtelijke zin van 16 grazen te Amsweer (Tuikwerd ?) aan Rudolph Polman voor 250 gulden. Het ligt onderscheiden in 32 grazen, dat meierwijs in gebruik is bij Cornelis Jacobs Bolte. De andere helft behoort aan de kerk van Appingedam.

Cornelis Bolte wordt tot en met 1700 met 11,5 of 10,5 grazen in het zijlschotregister van Farmsum genoemd. Vanaf 1708 wordt Geert Harms in dit register genoemd met 13,5 grazen. In de tussen liggende jaren is Hindrick Warners mogelijk de meier, die alleen van 1702 tot en met 1707 in het register voorkomt met 11,5 grazen oplopend tot 13 grazen in 1707. In de verponding van 1721 wordt Geert Harm aangeslagen voor 13 grazen Damster kerkenland, 5 grazen Farmsumer kerkenland, 2,25 grazen van Jan Willems en onder Tuikwerd voor 24 grazen van Ulrich Willem Polman.

De laatste is een zoon van de in 1719 overleden Rudolph Polman. Geert Harms is mogelijk eerst getrouwd met Grietje Everts, weduwe van Cornelis Claesens te Amsweer. Bij het huwelijkscontract van haar dochter Sara Cornelis op 10 februari 1726 te Farmsum treedt hij op als stiefvader. In 1721 blijkt Geert getrouwd te zijn met Tryntje Laurents. In het kerkenboek van Farmsum worden ze als lidmaten Amsweer genoemd in 1721, 1730 en 1736. Hij staat ook vermeld op de lijst van taxatiegelden uit 1731. Volgens de schouwlijsten van de vonders in de weg van Farmsum naar Amsweer is Geert Harms verantwoordelijk voor vonder no. 12 in de periode 1733-1736. In 1737 is sprake van zijn weduwe en vanaf 1738 is dat Evert Jans. In de jaren 1733-1741 is sprake van Hindrickje Hillebrants’ land. In 1743 gaat het om Lammert Tonnis zijn land.

Evert Jans en Geeske Arents nemen het bedrijf dus over in 1738. Ze zijn gehuwd op 11 november 1731 te Farmsum. De eigendom van het beklemde land van Polman is in handen gekomen van Jacob Gyes. Die raakt in financiële problemen en het land wordt op 14 mei 1749 gerechtelijk verkocht. Het betreft een halve plaats mandelig met de kerk van Appingedam gelegen te Amsweer, waarop de behuizing van Evert Jans, die het onder beklemming gebruikt voor 13 gulden, echter tegenwoordig voor 6 gulden wegens de slechte tijden (veepest !) Koper wordt hopman Luitje Huttinga voor 160 Carolus gulden. Nadat Evert Jans omstreeks 1751 is overleden, volgt de boedelscheiding op 12 april 1752 tussen de weduwe Geeske Arents, bijgestaan door haar tweede bruidegom Geert Harmens en de voogden over de vijf onmondige kinderen uit haar eerst huwelijk met Evert Jans. Geeske Arents krijgt de plaats met de beklemde landerijen en neemt tevens de verplichting op zich haar kinderen tot hun 18e jaar op te voeden.

De voogden ontvangen voor hun pupillen 500 carolus gulden en 5 grazen eigen land. Geeske hertrouwt in mei 1752 te Farmsum met Geert Harmens, weduwnaar van Tryntje Harms Suilman. Hij komt voor op de ‘grastalenlijst’ van 1755 met 21,5 grazen in volle eigendom, 6 grazen van Jan Cornelis en 8 grazen van de Damster kerk. Het zijlschotregister van 1757 noemt hem met 5 grazen in de Amsweerster Eed [19]en 13 grazen in de Tuikwerder Eed.

Nadat eigenaar hopman Luitje Huttinga is overleden, verkopen de erfgenamen op 12 mei 1766 de halve plaats te Amsweer, die mandelig in eigendom is van de kerk te Appingedam beklemd onder de behuizing van Geeske Arents. Op de beklemming rust een huur van 13 gulden. Voor 161 gulden krijgt de Damster kerk dit gedeelte in bezit. Voortaan is de Damster kerk eigenares van de hele plaats. Volgens een beklembrief van 18 maart 1768 verhuren de kerkvoogden het recht van de vaste beklemming van 35 grazen Damster kerkenland met het behuisde heem voortaan voor 30 carolus gulden aan de meiers Geert Harms en Geeske Arents. Geeske Arents moet omstreeks 1780 zijn overleden.

Op 11 april 1781 volgt overdracht van het bedrijf door de erfgenamen van Geeske Arents uit haar eerste huwelijk met Evert Jans. Dat zijn Jan Everts, Arent Everts, gehuwd met Hilje Pieters, de voogden over de twee onmondige zoontjes van de overledenen Focke Arents en Aafke Everts en Focke Tiapkes als voogd over zijn zoontje bij genoemde Aafke Everts. De mandelige vaste goederen, bestaande uit een huis met Friese schuur en heem en 33 grazen vast beklemd land, huur 30 gulden aan de kerk van Appingedam en een eigendom van 1,25 grazen komen in handen van hun broer en schoonzuster Bonne Everts (Amsinga) en Annechien Hendriks, hij laat zich in tegenstelling tot de andere familieleden geen Van der Laan noemen maar Amsinga, waarschijnlijk komt deze naam van het gehucht Amsweer. Ze zijn al voor een deel gerechtigd en betalen er 1000 carolus gulden voor. Het echtpaar is gehuwd op 24 oktober 1774 te Farmsum.

Bij de doop van het jongste kind in 1793, blijkt Annechien Hendriks te zijn overleden. Bonne Everts Amsinga is overleden op 13 april 1813, 79 jaar oud. In 1816 wordt hij nog wel genoemd met 13.01.00 ha te Amsweer.

Voorlopig wordt het mandelige bedrijf voortgezet door één van de kinderen, namelijk Hindrik Bonnes Amsinga, die op 12 september 1811 te Delfzijl is gehuwd met Grietje Jans Vogel. Op 28 april 1829 dragen Evert Bonnes Amsinga, landbouwer te Eelwerd, Hindrik Bonnes Amsinga, landbouwer te Amsweer, Jan Bonnes Amsinga, koopman te Farmsum en Eltje Bonnes Amsinga, landbouwer te Geefsweer het bedrijf over aan hun zwager en zuster Jan Ties Scherphuis, landgebruiker te Marsum en Aaltje Everts Amsinga. Het betreft de behuizing en schuur getekend nr. 181 met de vaste beklemming van ongeveer 14 ha en de volle eigendom van 3 ha, alles gelegen te Amsweer. De verkopers ontvangen 2200 gulden.

De nieuwe kerkenmeiers betalen aan de Damster kerk het aankomend geschenk van 30 gulden. Ze zijn getrouwd op 7 januari 1825 te Appingedam. In 1844 en 1845 wordt er land in volle eigendom bijgekocht. Op 21 maart 1863 komen de kerkenmeiers met de Damster kerkvoogden overeen om van de vaste beklemming van 15.01.60 ha behuisd land te Amsweer in huur om te zetten.

In 1844 en 1845 wordt er land in volle eigendom bijgekocht. Op 21 maart 1863 komen de kerkenmeiers met de Damster kerkvoogden overeen om van de vaste beklemming van 15.01.60 ha behuisd land te Amsweer, huur 0 gulden, er 08.18.50 ha af te scheiden en dit voortaan te beschouwen als eigen land. De resterende beklemming van 06.83.10 ha behuisd land zal voortaan een vaste huur doen van 60 gulden. De kerkvoogden ontvangen 400 gulden.
Op 25 januari 1872 verkopen Jan Ties Scherphuis en Aaltje Everts Amsinga de vaste goederen te Amsweer aan hun zoon en schoondochter Ties Jans Scherphuis en Geessien Siemens Bolhuis en krijgen er 2200 gulden voor. Het ziet er als volgt uit:

1. De boerenbehuizing en schuur met 06.83.10 ha vast beklemd land, huur 60 gulden.
2. De volle eigendom van 08.18.50 ha.
3. De volle eigendom van in totaal 06.48.50 ha.

Dit is de story van de families Van der laan en Amsinga in het boerengehucht Amsweer en omgeving en hieruit kan worden opgemaakt dat het boerenbedrijf 63 zoals omschreven in het eerder genoemde boekwerk steeds is overgegaan op familieleden. Een deel van het land wordt op 4 oktober 1988 aan de provincie verkocht. De schuur is daarna ingestort en voor het grootste deel opgeruimd. Het terrein is nu in eigendom bij de bewoners van boerderij nr. 70. (Zie voor verdere beschrijvingen het genoemde boekwerk van Evert J. Emmelkamp (2017) ISBN 978 90 5294 049 6).

Tekst: B.J.L. van der Laan, Appingedam, oktober 2017.
De tekst is bewerkt, nagezien en deels voorzien van bronnen door de webmaster.

Amsweer : straatbeeld vanaf wierde richting oosten. Met de voorzijde van de Arent Fokkensheerd achter de linden. Vervaardiger: M.A. Douma, 20 juni 1983. Bron: RHC GA, Groninger Archieven, Beeldbank Groningen.

Meer lezen: Genealogie van Van de Laan, afstammelingen van Evert Jans van Oterdum